مهمترين عامل خطر سرطان پستان چيست؟
ساده ترين جواب اين است: زن بودن!
بسياري از زناني كه از وضعيت بيماري خود آگاهي مي‌يابند نمي‌دانند كه چه كار كرده‌اند كه مبتلا به سرطان پستان شده‌اند. هيچ كس دقيقاً نمي‌تواند به شما بگويد كه چه چيزي باعث ايجاد سرطان پستان در شما شده است. عوامل خطر شناخته شده نيز در مورد اينكه چرا فقط برخي از زنان به این بیماری مبتلا مي شوند، پاسخ مشخصی ارائه نمي‌كنند. از سوي ديگر هر كسي كه در معرض خطر بالايي براي ايجاد بيماري باشد و برخی از عوامل خطر را داشته باشد، لزوماً مبتلا نخواهد شد. در واقع بسياري از زناني كه در آنها سرطان پستان تشخيص داده مي شود، هيچ يك از عوامل خطر بيماري را ندارند. در خوش بینانه ترین حالت تأثير عوامل خطر در حد متوسط است.
به سادگي مي توان گفت از آنجا كه شما زن هستید و بدن شما هورمون هاي زنانه توليد مي كند و داراي اندام‌هاي زنانه است، همواره در معرض ابتلا به سرطان پستان هستید. البته مردان هم در معرض ابتلا به اين بيماري هستند ولي اين خطر بسيار كمتر است و تقريباً از هر 100 بيمار یکی از آنان مرد است.
عوامل خطر بر اساس آمار حاصل از تحقيقات بر روي تعداد زیادی از زنان شناسايي شده‌اند ولی توجه داشته باشید که 70 درصد از زنان مبتلا به سرطان پستان، به جز سن، هيچ يك از عوامل خطر شناخته شده را ندارند. اگر به ارث رسیدن ژن‌هاي جهش يافته را كنار بگذاريم، تأثير ساير عوامل خطر بر هر فرد بسيار كم است. حتي اگر تمامي عوامل خطر در شما شناسايي شده باشند، هيچ كس نمي‌تواند پيش‌بيني كند كه شما حتما مبتلا خواهید شد و براي شما چه اتفاقي خواهد افتاد.
عواملي كه در زير به آنها اشاره شده است ممكن است خطر ابتلا به بيماري را در شما افزايش دهند. مجددا تأكيد مي شود كه وجود اين موارد الزاماً باعث ايجاد سرطان نمي شود.
سن
بروز سرطان پستان در كشورهاي صنعتي مثل كانادا، اروپاي شمالي و ايالات متحده آمريكا از ساير نقاط جهان بيشتر است. ایران از جمله کشورهایی است که شیوع این بیماری در آن متوسط است ولی متاسفانه متوسط سن بیماران در کشورمان پایین تر است.
سابقه فردي و فاميلي سرطان پستان
اگر شما هم اكنون مبتلا به سرطان پستان هستيد شانس ابتلاي به بیماری در پستان ديگرتان بيش از حالت عادي است. اگر يكي از اعضاي نزديك خانواده شما قبل از يائسگي دچار اين بيماري شده است، خطر ابتلا در شما بيشتر است.
تحقيقات اخير نشان داده است كه برخي از زنان مبتلا به سرطان پستان داراي يك ژن جهش يافته هستند كه باعث افزايش خطر ابتلاي آنان به سرطان هاي پستان و تخمدان و يا سرطان پستان به تنهايي مي شود. اين ژنها به ترتيب BRCA1 و BRCA2 نام دارند. مواردي كه شك به اين جهش ژني را برمي انگيزند عبارتند از:
* سرطان پستان قبل از 35 سالگي،
* وجود سابقه بيماري در فاميل پدري يا مادري و وجود مواردي از سرطان تخمدان در خود فرد يا خانواده وي مي باشد.
سابقه باروري
عوامل زير در رابطه با سابقه باروري مي توانند خطر ابتلا به بیماری را افزايش دهند:
* سن اولين عادت ماهانه قبل از 12 سالگي
* بچه دار نشدن
* سن اولين زايمان بيشتر از 35 سال
* سن يائسگي بيشتر از 55 سال
* استفاده از درمان جايگزين هورموني براي علائم يائسگي
قرصهاي جلوگيري از بارداري
برخي مطالعات نشان داده اند كه مصرف طولاني مدت اين قرص‌ها براي مدت زمان بيشتر از 5-4 سال ممكن است خطر سرطان پستان را در انسان افزايش دهند ولی براي نتيجه گيري قطعی در اين زمينه مطالعات بيشتري لازم است.
چاقي
اضافه وزن به ميزان 40% بيش از وزن ايده آل، احتمال ابتلا به برخي سرطانهاي خاص را بشدت افزايش مي دهد. از آنجا كه استروژن – كه با سرطان پستان در رابطه است- در بافت چربي ذخيره مي شود، هرچه ميزان چربي در بدن ما بيشتر باشد، مقادير بيشتري از استروژن جهت تأثير بر بافت پستان و سيستم غددي بدن ما در دسترس خواهد بود.
عوامل محيطي
اخیراً ارتباط بين عناصر محيطي و ايجاد سرطان پستان مورد توجه واقع شده است. اين مواد شامل حشره كش‌ها، مواد ارگانوكلره (حاوي سمومي مثل د.د.ت و دي اكسين) و در تماس بودن با موادي نظير كروم، جيوه یا ساير مواد شيميايي و فلزات سنگين هستند. لازم به ذکر است با توجه به عدم حصول نتيجه قطعي در اين زمينه تحقيقات بيشتر هنوز در دست انجام است.
قرار گرفتن در معرض اشعه
نتايج اين بررسي‌ها نشان داد كه مواجهه با اشعه در دوران جواني، يعني تا سنين 30 تا 35 سالگي، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزايش مي دهد، بخصوص اگر اشعه به قفسه سينه تابيده شده باشد. توجه داشته باشيد كه مقدار اين اشعه باید زياد باشد تا به عنوان عامل خطر در نظرگرفته شود. این میزان بسيار بيشتر از مقداری است كه در حين ماموگرافي تابانده می شود
چه چيزي سرطان پستان ايجاد نمي كند؟
هيچ دليلي مبني بر اينكه دستكاري، ضربه و صدمه به پستان باعث ايجاد سرطان پستان مي شود، وجود ندارد. سرطان پستان مسري نيست و از شخصي به شخص ديگر سرايت نمي كند. برخي از زناني كه مبتلا به اين بيماري مي شوند، گمان مي كنند كه استرس در زندگي آنها باعث شده است تا سرطان ايجاد شود. اگرچه استرس می تواند تمام سیستم های بدن را تحت تاثیر خود قرار دهد ولی تا کنون مدرك معتبري که ثابت کند استرس مستقیما باعث ايجاد سرطان پستان می شود، وجود ندارد.