مهمترین عامل خطر سرطان پستان چیست؟
ساده ترین جواب این است: زن بودن!
بسیاری از زنانی که از وضعیت بیماری خود آگاهی می‌یابند نمی‌دانند که چه کار کرده‌اند که مبتلا به سرطان پستان شده‌اند. هیچ کس دقیقاً نمی‌تواند به شما بگوید که چه چیزی باعث ایجاد سرطان پستان در شما شده است. عوامل خطر شناخته شده نیز در مورد اینکه چرا فقط برخی از زنان به این بیماری مبتلا می شوند، پاسخ مشخصی ارائه نمی‌کنند. از سوی دیگر هر کسی که در معرض خطر بالایی برای ایجاد بیماری باشد و برخی از عوامل خطر را داشته باشد، لزوماً مبتلا نخواهد شد. در واقع بسیاری از زنانی که در آنها سرطان پستان تشخیص داده می شود، هیچ یک از عوامل خطر بیماری را ندارند. در خوش بینانه ترین حالت تأثیر عوامل خطر در حد متوسط است.
به سادگی می توان گفت از آنجا که شما زن هستید و بدن شما هورمون های زنانه تولید می کند و دارای اندام‌های زنانه است، همواره در معرض ابتلا به سرطان پستان هستید. البته مردان هم در معرض ابتلا به این بیماری هستند ولی این خطر بسیار کمتر است و تقریباً از هر 100 بیمار یکی از آنان مرد است.
عوامل خطر بر اساس آمار حاصل از تحقیقات بر روی تعداد زیادی از زنان شناسایی شده‌اند ولی توجه داشته باشید که 70 درصد از زنان مبتلا به سرطان پستان، به جز سن، هیچ یک از عوامل خطر شناخته شده را ندارند. اگر به ارث رسیدن ژن‌های جهش یافته را کنار بگذاریم، تأثیر سایر عوامل خطر بر هر فرد بسیار کم است. حتی اگر تمامی عوامل خطر در شما شناسایی شده باشند، هیچ کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند که شما حتما مبتلا خواهید شد و برای شما چه اتفاقی خواهد افتاد.
عواملی که در زیر به آنها اشاره شده است ممکن است خطر ابتلا به بیماری را در شما افزایش دهند. مجددا تأکید می شود که وجود این موارد الزاماً باعث ایجاد سرطان نمی شود.
سن
بروز سرطان پستان در کشورهای صنعتی مثل کانادا، اروپای شمالی و ایالات متحده آمریکا از سایر نقاط جهان بیشتر است. ایران از جمله کشورهایی است که شیوع این بیماری در آن متوسط است ولی متاسفانه متوسط سن بیماران در کشورمان پایین تر است.
سابقه فردی و فامیلی سرطان پستان
اگر شما هم اکنون مبتلا به سرطان پستان هستید شانس ابتلای به بیماری در پستان دیگرتان بیش از حالت عادی است. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما قبل از یائسگی دچار این بیماری شده است، خطر ابتلا در شما بیشتر است.
تحقیقات اخیر نشان داده است که برخی از زنان مبتلا به سرطان پستان دارای یک ژن جهش یافته هستند که باعث افزایش خطر ابتلای آنان به سرطان های پستان و تخمدان و یا سرطان پستان به تنهایی می شود. این ژنها به ترتیب BRCA1 و BRCA2 نام دارند. مواردی که شک به این جهش ژنی را برمی انگیزند عبارتند از:
* سرطان پستان قبل از 35 سالگی،
* وجود سابقه بیماری در فامیل پدری یا مادری و وجود مواردی از سرطان تخمدان در خود فرد یا خانواده وی می باشد.
سابقه باروری
عوامل زیر در رابطه با سابقه باروری می توانند خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهند:
* سن اولین عادت ماهانه قبل از 12 سالگی
* بچه دار نشدن
* سن اولین زایمان بیشتر از 35 سال
* سن یائسگی بیشتر از 55 سال
* استفاده از درمان جایگزین هورمونی برای علائم یائسگی
قرصهای جلوگیری از بارداری
برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف طولانی مدت این قرص‌ها برای مدت زمان بیشتر از 5-4 سال ممکن است خطر سرطان پستان را در انسان افزایش دهند ولی برای نتیجه گیری قطعی در این زمینه مطالعات بیشتری لازم است.
چاقی
اضافه وزن به میزان 40% بیش از وزن ایده آل، احتمال ابتلا به برخی سرطانهای خاص را بشدت افزایش می دهد. از آنجا که استروژن – که با سرطان پستان در رابطه است- در بافت چربی ذخیره می شود، هرچه میزان چربی در بدن ما بیشتر باشد، مقادیر بیشتری از استروژن جهت تأثیر بر بافت پستان و سیستم غددی بدن ما در دسترس خواهد بود.
عوامل محیطی
اخیراً ارتباط بین عناصر محیطی و ایجاد سرطان پستان مورد توجه واقع شده است. این مواد شامل حشره کش‌ها، مواد ارگانوکلره (حاوی سمومی مثل د.د.ت و دی اکسین) و در تماس بودن با موادی نظیر کروم، جیوه یا سایر مواد شیمیایی و فلزات سنگین هستند. لازم به ذکر است با توجه به عدم حصول نتیجه قطعی در این زمینه تحقیقات بیشتر هنوز در دست انجام است.
قرار گرفتن در معرض اشعه
نتایج این بررسی‌ها نشان داد که مواجهه با اشعه در دوران جوانی، یعنی تا سنین 30 تا 35 سالگی، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد، بخصوص اگر اشعه به قفسه سینه تابیده شده باشد. توجه داشته باشید که مقدار این اشعه باید زیاد باشد تا به عنوان عامل خطر در نظرگرفته شود. این میزان بسیار بیشتر از مقداری است که در حین ماموگرافی تابانده می شود
چه چیزی سرطان پستان ایجاد نمی کند؟
هیچ دلیلی مبنی بر اینکه دستکاری، ضربه و صدمه به پستان باعث ایجاد سرطان پستان می شود، وجود ندارد. سرطان پستان مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر سرایت نمی کند. برخی از زنانی که مبتلا به این بیماری می شوند، گمان می کنند که استرس در زندگی آنها باعث شده است تا سرطان ایجاد شود. اگرچه استرس می تواند تمام سیستم های بدن را تحت تاثیر خود قرار دهد ولی تا کنون مدرک معتبری که ثابت کند استرس مستقیما باعث ایجاد سرطان پستان می شود، وجود ندارد.