درد پستان

درد پستان

درد پستان یکی از مهمترین شکایات بیماران و شایعترین علت مراجعه آنان به درمانگاههای پستان است. کمتر زنی را می توان دید که در دوره زندگی خود درد پستان را تجربه نکرده باشد. با توجه به شیوع بسیار بالای درد پستان در خانم ها، لازم است که خانم ها در مورد آن اطلاعات بیشتری داشته باشند. درد پستان ممکن است باعث ایجاد اضطراب و کاهش کیفیت زندگی بسیاری از بانوان شود. این موضوع باعث کاهش بازده کاری درصد قابل توجهی از زنان جامعه در عرصه های اجتماعی می گردد. از طرفی وجود این درد باعث اختلالات زیادی در مسایل جنسی افراد می شود. این موضوع در کنار افزایش اضطراب ناشی از بیماری حالتی را پدید می آورد که نتیجه آن به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بسیاری از افراد جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد.

درد زنگ خطر بسیاری از بیماری­ها است و معمولاً به عنوان واکنش بدن نسبت به هر گونه بیماری در نظر گرفته می­شود. در برخی موارد درد خود به عنوان یک بیماری باعث مراجعه بیمار به پزشک می شود. اما واقعیت این است که در بسیاری از موارد، درد تنها یک نشانه از وجود اختلال در عملکرد اعضاء یا سلول­های بدن می باشد.

البته آنچه لازم است مورد توجه قرار گیرد این است که گاهی درد به خاطر تغییرات طبیعی در بدن رخ می­دهد که الزاماً نشانه ای از بیماری نیست. به عنوان مثال بعضی خانم ها قبل از شروع عادت ماهیانه دچار دردهایی می شوند که خودبخود و پس از شروع دوره ماهیانه بهبود می یابد. این درد نمونه ای از مواردی است که در اثر واکنش سلولهای قسمتی از بدن به هورمون های بدن یک زن ایجاد می شود و به عنوان بیماری و یا حتی علامتی از یک بیماری تلقی نمی گردد.

علل درد پستان

شایعترین علت درد پستان در سنین قبل از یائسگی، واکنش نسبت به تغییرات هورمونی است. این حالت باعث بروز دردهای دوره ای در ارتباط با عادت ماهیانه می شود. ممکن است همراه با این دردها اختلالات و بی نظمی های قاعدگی نیز دیده شوند. دردهای دوره ای اغلب قبل از شروع هردوره عادت ماهیانه ایجاد می شوند و با شروع خونریزی یا در اوایل عادت ماهیانه، تخفیف می یابند. این دردها معمولاً خفیف هستند و بصورت درد و حساسیت همراه با سنگینی پستان حس می شوند، اغلب نیمه خارجی پستانها را درگیر می کنند و با گذشت زمان بهبود می یابند. شدت این درد ثابت نیست و در دوره های مختلف، متفاوت است و حتی ممکن است تا چند سال ادامه پیدا کند. فعالیت فیزیکی می تواند باعث تشدید درد شود. درمان در مواردی انجام می شود که در فعالیتهای روزمره ایجاد اختلال کند. آنچه اهمیت بسیاری در بین علل ایجاد درد پستان دارد، اضطراب یا افسردگی ناشی از ترس از سرطان پستان است. این حالات در بسیاری موارد باعث دردهای پستان می شود که گاه می تواند بسیار شدید باشد. بنابراین بیمارانی که ترس زیادی از بروز سرطان پستان دارند و دائماً آنرا به خود یادآوری می کنند، بیشتر در معرض درد پستان قرار می گیرند که باعث تشدید نگرانی آنها می شود. از این روست که در درمان درد پستان می توان گفت که بیش از 75% موارد را بدون دارو و فقط با اطمینان بخشی به بیمار می توان تسکین داد.

گاه توده های پستانی و بیماریهای پستان نیز می توانند باعث درد پستان شوند و این بیماریها می توانند خوش خیم و یا بدخیم باشند. در مورد توده های بدخیم پستان، ذکر این نکته ضروری است که درد پستان تنها در 10-7% از موارد علامتی از بدخیمی محسوب می شود که اغلب این موارد هم دردهای دوره ای پستان را شامل نمی شوند. در حقیقت از هر 100 بیماری که تنها درد پستان را بدون هیچ علامت دیگری دارند، تنها 7 نفر از آنان ممکن است بیماری بدخیم پستان داشته باشند. از این روست که پزشکان در برخی افراد که معاینات عادی کافی نباشد، اقدامات تشخیصی تکمیلی برای تشخیص قطعی علت درد پستان انجام می دهند.

برخی داروها نظیر فنوتیازین ها نیز می توانند باعث ایجاد دردهای پستانی شوند.

از سایر علل دردهای پستان می توان به دردهای با منشأ قلبی و دردهای با منشأ عضلانی- استخوانی که در پستان حس می شوند اشاره کرد. این دردها دوره ای نیستند و بهبود بیماری اولیه باعث بهبود آنها می شود.

همچنین ضربه های پستان، کیستهای پستان و توده های خوش خیم یا بدخیم پستان می توانند باعث ایجاد درد در پستان شوند.

در اغلب موارد درد پستان نه تنها نشانه ای از یک بیماری جدی و بدخیم نیست بلکه خودبخود کاهش یافته، از بین می رود.

اقدامات تشخیصی در بررسی دردهای پستان

همان گونه که اشاره شد شایعترین علت مراجعه بانوان به درمانگاههای پستان، درد پستان است. بدیهی است هر فردی که احساس درد در ناحیه پستان دارد، لازم است به پزشک مراجعه کند.

پزشک پس از معاینه بنا به صلاحدید خود ممکن است از سایر ابزارهای تشخیصی استفاده نماید. آنچه مسلم است این است که پزشک باید از نبودن بیماری بدخیم همراه با درد پستان اطمینان حاصل نماید و لذا گاه این اطمینان را با معاینه، گاه با سونوگرافی و گاه با وسایل تشخیصی دیگر به دست می آورد. بنابراین، توصیه به انجام سونوگرافی یا ماموگرافی دلیلی بر مشکوک بودن بیمار به سرطان نیست و این کار صرفآ جهت حصول اطمینان پزشک و بیمار انجام می شود.

درمان

با توجه به اینکه دردهای پستان به دو دسته دردهای دوره ای و غیر دوره ای تقسیم می شوند درمان آن نیز تا حدودی می تواند متفاوت باشد.

آنچه در مورد دوره های دوره ای پستان حائز اهمیت است، تنظیم دوره های قاعدگی و وضعیت هورمونی بیمار می باشد. در صورتی که شما مبتلا به درد پستان هستید و دوره های عادت ماهیانه شما طبیعی و منظم است، چنانچه درد شدید نباشد دارو تجویز نمی شود، ولی اگر دچار دردهای شدید هستید، درمانهای دارویی از قبیل مسکنهای معمولی، آرامبخش ها، ویتامین E و داروهای هورمونی بنا به صلاحدید پزشک توصیه می شود. البته مطالعات اخیر مؤثر بودن ویتامین E را در پرده ای از ابهام فرو برده است. نکته حائز اهمیت اینکه هر گونه درمان برای درد پستان پس از اطمینان از بدخیم نبودن علت درد صورت می گیرد ولذا تجویز هر گونه دارویی باید به صلاحدید پزشک باشد.

در مورد دردهای غیر دوره های پستان اگر چه حصول اطمینان از بدخیم نبودن علت درد اهمیت بیشتری دارد ولی با توجه به اینکه این نوع درد می تواند همراهی بیشتری با بیماریهای خوش خیم پستان داشته باشد، اقدامات تشخیصی بیشتر توصیه می شوند. چنانچه کیست یا توده پستان یا بیماریهایی با منشا غیر از پستان باعث ایجاد این درد شده باشند، لازم است که درمان آن بیماری به صورت اختصاصی صورت گیرد.

اما در بسیاری از موارد نیز علت مشخص برای بروز درد یافت نمی شود. چنانچه بیمار از اینکه بیماری سرطانی ندارد مطمئن شود، در بسیاری از موارد درد وی بهبود قابل ملاحظه ای پیدا می کند. چرا که این نوع درد بیش از دردهای دوره ای در اثر اضطراب و ترس از سرطان بروز پیدا می کند.

اگر چه درد پستان در اغلب موارد نگران کننده نیست، لازم است بیمار مبتلا به درد پستان توسط پزشک معاینه شود.

توصیه های غذایی و دستورات لازم

1- استفاده از کرست در درد پستان منعی ندارد ولی باید حتی المقدور از پوشیدن کرستهایی که باعث فشار زیاد بر نسج پستان می شوند و یا کاملاً گشاد هستند، پرهیز کرد. تنگی این لباس باید به حدی باشد که فقط مانع از تکانهای اضافی عضو شود.

2- خوردن غذاهای زیر توصیه نمی شود:

چای پر رنگ، قهوه، کاکائو، شکلات، آجیل، سوسیس، کالباس، خیار شور، ادویه جات، نوشابه گازدار، پنیر و غذای پر چرب. لازم به ذکر است که در برخی بررسی های جدیدتر تنها کاهش مصرف چربی مؤثر شناخته شده است.

3- خوردن ماهی، حداقل هفته ای یکبار توصیه می شود.

خلاصه

• درد پستان شایع ولی در اغلب موارد بی خطر است.
• در صورت بروز درد پستان، جهت معاینه به پزشک مراجعه کنید.
• درد پستان در بسیاری از موارد با درمانهای غیر دارویی مانند اطمینان از عدم ابتلا به سرطان و رژیم غذایی بهبود می یابد.
• در مورد دردهای با منشا هورمونی، اصلاح وضعیت هورمونی بیمار ودر مورد دردهای غیر دوره‌ای، تشخیص و درمان بیماری زمینه ای ضروری است.