حاملگي، شیردهی و سرطان پستان
از آنجا که سن ابتلا به سرطان پستان در کشور ما حدود 10 سال پایین تر از جوامع غربی است، یکی از مسائل مهم در رابطه با سرطان پستان به خصوص در ایران، ارتباط آن با حاملگی و شیردهی است.
احتمال بروز سرطان پستان در طي حاملگي كم است ولي از اين نظر اهميت دارد كه از يك طرف تشخيص آن در حاملگي و شيردهي بعلت کم شدن كارآيي برخي از ابزارهاي تشخيصي، مشكل تر است و از طرف ديگر تغييرات طبيعي پستان در حاملگي می تواند بعضی از علایم سرطان پستان را تقلید کرده و از این نظر يافتن توده ها يا سرطان پستان را مشکل نماید.
توده هاي پستاني كه در زمان حاملگي و شیردهی لمس مي شوند، بايد به دقت توسط پزشك بررسي شوند و مورد ارزيابي قرار گيرند.
سونوگرافي در تفكيك توده هاي توپر از كيست ها مفيد است و به ويژه در مواردي كه معاينه باليني مورد ترديد است يا بيمار از درد يا حساسيت پستان شكايت دارد، استفاده مي شود. با توجه به بی خطر بودن انجام سونوگرافی در دوران بارداری، از این روش در زمان حاملگی استفاده بیشتری می شود. در مواردي كه پزشك به وجود سرطان پستان مشكوك است، ممكن است پس از معاينه اقدام به انجام نمونه برداري توسط سوزنهای با ضخامت بیشتر کند
تمامی اقدامات تشخیصی و درمانی در زمان بارداری تقریبا مشابه سایر افراد است با این تفاوت که در انجام ماموگرافی احتیاط بیشتری به کار می رود.
تصميم گيري در مورد اينكه توده هاي پستاني در زمان حاملگي، نمونه برداری نشوند و فقط تحت نظر قرار گیرند، كار آساني نيست چرا كه با افزايش اندازه پستان و ازدياد عروق آن (كه ناشي از حاملگي است) معاينه باليني روز به روز مشكل تر مي شود. توده لمس شده ممكن است در معاينات دوره اي تغيير اندازه دهد. اين تغيير اندازه مي تواند ناشي از بزرگ شدن تومور يا تأثيرات كلي حاملگي باشد و از اين روست كه بررسي هاي دوره اي در حين حاملگي بايد منظم تر و با دقت و احتیاط بيشتري انجام شود.
توجه به این نکته مهم است که حتی در زمان شیردهی با توجه به تجمع شیر در پستان و پر عروق بودن این عضو در طول شیردهی و نیز احتمال ایجاد توده های شیری در هنگام شیردهی، همیشه احتمال خطا در تشخیص سرطان پستان وجود دارد. این پرخونی و تجمع شیر در پستان باعث کاهش وقت ماموگرافی نیز می شود که این موضوع، تشخیص سرطان پستان در هنگام شیردهی را پیچیده تر می کند. بنابراین همانند حاملگی درشیردهی هم لازم است بانوان دقت ویژه ای را در خصوص معاینات و بررسی های پستان انجام دهند. بسیاری از نویسندگان و محققین معتقدند که با توجه به این موضوعات بهتر است تمام توده های پستانی که در پستان یک خانم وجود دارد لازم است قبل از اقدام به بارداری و شیردهی تعیین تکلیف قطعی شوند.
آيا پس از درمان سرطان پستان، مي توان بچه دار شد؟
با توجه به اينكه عده قابل توجهی از بيماران مبتلا به سرطان پستان در سنين باروري هستند، يك سوال مهم براي بيماران مطرح مي شود : «آيا من مي توانم پس از درمان سرطان پستان باردار شوم؟»
به علت اينكه در اغلب موارد، عود بیماری طي 2 سال اول پس از اتمام درمان های لازم اتفاق مي افتد، توصيه مي شود كه حاملگي تا 3-2 سال پس از اتمام درمان به تعويق
البته قبل از تصمیم به باردار شدن به منظور حفظ سلامت مادر و كودك لازم است سرطانهاي پستان كه در زمان غير حاملگي تشخيص داده شده اند به طور مناسبي درمان و قبل از اقدام به حاملگي به صورت صحيح پيگيري شده باشند. به طور كلي در خصوص اقدام به بارداري بايستي كاملا با احتياط و بر اساس شرايط هر بيمار تصميم گيري شود. در صورتي كه كه شواهدي از عود بيماري وجود نداشته باشد، این فرد می تواند با آرامش خاطر باردار شود ولی باید توجه داشت که خانم هايي كه به دنبال سرطان پستان حامله مي شوند بايد بسیار دقیق تر از ساير خانمهاي باردار تحت بررسي هاي دوره اي باشند.
به طور خلاصه انجام بارداری پس از 2-3 سال در صورت عدم وجود هرگونه علایمی از عود بیماری بی خطر تلقی می شود، مشروط بر آنکه بیمار به طور کامل در حین بارداری و پس از آن تحت نظر باشد.
آيا در صورت جراحي پستان ، امكان شيردهي وجود دارد؟
بديهي است وقتي پستان به طور كامل برداشته مي شود و يا قسمتي از آن برداشته و مابقي آن پرتو درماني شود، امكان شيردهي وجود ندارد. توجه داشته باشيد كه اين نوع جراحي ها مانعي براي شيردهي از پستان مقابل نمي باشند.
جراحي هاي كوچك پستان كه براي توده هاي خوش خيم انجام مي شوند و نيازي به انجام پرتو درماني ندارند، معمولا اشكالي در شيردهي ايجاد نمي كنند، مگر اينكه جراحي انجام شده همراه با برداشتن قسمت مركزي پستان بوده باشد.
نكته مهم اين است كه در حال حاضر ، هيچ مدركي دال بر اينكه شيردهي بعد از درمان سرطان پستان، براي نوزاد خطري داشته باشد، وجود ندارد. به عبارت دیگر اين بيماري از طريق شير منتقل نمي شود.